z Paryża d. 25. Listopada
Podług naszych dzienników Buonaparte zatrudniany iest w Egypcie bardziey urządzeniem kraiu, niż przysposobieniami woiennemi. W Suez zastał tylko kilka okrętów, a widząc, że nie może przeprawić się morzem czerwonym, odstąpił od zamiaru udania się do lndyów. Strata floty, wypowiedzenie przez Turcyą woyny, groźby napaści zwróciły wszystkie widoki Francuzów do obrony Egyptu.
Armia stać będzie w Egypcie przez całą zimę dla przyzwyczajenia się do klimatu. Jednakowoż Buonaparte nie zasypia. Zatrudniony urządzeniem swoiey ważney zdobyczy udał się do Damiety i Rozety, zbroi brzegi morskie, nakazał wystawić potrzebne twierdze na brzegach pustyni Suez i w wyższym Egypcie, utrzymuie woyska swoie w ustawicznym poruszeniu, wzmacnia armią rekrutami, i używa bardziey sztuki niż mocy do ziednania sobie przywiązania u mieszkańców. Korzysta z kłótni obywatelskich i religii dla zyskania przychylności Koptów, Beduinów, wieśniaków. Podchlebia ich własney miłości, naśladuiąc wiele ich zwyczaiów dlatego, aby i oni naśladowali nasze. Zastał ich smutnemi, złośliwemi, kłótliwemi - teraz czyni ich wesołemi, przywiązanymi, dobremi przez muzyka, gry, i uczty; przeplata zabawy pracami użytecznemi; naprawia groble, mosty i kanały. Zastał wieśniaków w poddaństwie, więc nadał im własność. Wielki Sułtan odbierał wszystkie dziedzictwa, Buonaparte oddał familiom prawa dziedzictwa; stanowi między dziećmi równe podziały, i odmienia nagle i bez wzruszenia stan niewiast, przypuszczaiąc ie do równey części maiątku. Żeni swoich żołnierzy z Egypcyankami, zakazuie małżeństw niedoyźrzałey młodzieży i niszczy powoli zwyczay wielożeństwa. Słowem, stanowi w Azyi nowe prawa obywatelskie. Jego przezorna ekonomika ożywia rękodzieła, zakazuie zbytków niszczących, obrzydza futra moskiewskie(*), i inne towary. Wzywa neutralne narody i przysposabia sobie przez zamianę żelazo, miedź, drzewo,którego potrzebuie. Prochu nie będzie mu brakować. Ustanowił szkoły dla ludu i kolegia woyskowe, gdzie młodzi Francuzi, Koptowie, Arabowie ucza się wzaiemnie Arabskiego i francuzkiego ięzyka, ziemiopisma, matematyki, i innych umieiętności. Zgoła Buonaparte stwarza naród nowy, a kieruiąc sprężyną potężną entuzyazmu, przypomina Arabom chwałę ich przodków, okazuie im w armii francuzkiey narzędzie cudowne wyroków opatrzności, która chcę wskrzesić potęgę i panowanie dawnych Arabów, wyrwać ich zpod iarzma Osmanów, oczyścić prawo proroka, i otworzyć dla Azyi wiek nowy wielkości, umieiętności i chwały.
z Zurichu d. 17. Listopada
Do pospolitego ruszenia w Gryzonii należą wszyscy meszczyzni od 16 do 60 lat; podzieleni oni są na3 klassy. Pierwsza klassa składa się z uzbroionych iak należy żołnierzy, których liczą do 8000, do drugiey należą uzbroieni widłami kosami it.d., a do trzeciey słabi starcowie, przeznaczeni do wewnętrzney obrony.
z Włoch d. 19. Listopada
Na wyspę Cerigo wylądowało 6oo Moskalów i 400 Turków. Zamek S.Mikołaia poddały woyska weneckie będące w służbie Francyi po wystrzeleniu 3 razy z armat. Lecz w twierdzy broniło się 50 Francuzów przez dwa dni, kapituluiąc dnia trzeciego.
[Gazeta Południowo-Pruska 1798.12.12 Nr 99]
--
(*) - pomysł noszenia futer w Egipcie, i to jeszcze moskiewskich, wydaje się dość... dekadencki
